reporter.gr - 17 hours ago

Κάθε φθινόπωρο, εκατομμύρια Ευρωπαίοι φοιτητές επιστρέφουν στα πανεπιστήμια – και μαζί με αυτούς επιστρέφει ένας επίμονος, άλυτος εφιάλτης: η εύρεση οικονομικά προσιτής στέγης. Για πολλούς νέους, η αναζήτηση κατοικίας δεν αποτελεί απλώς μια πρακτική δυσκολία, αλλά μια οικονομική δοκιμασία που μπορεί να εκτροχιάσει το μέλλον τους. Τα ενοίκια που εκτοξεύονται μετατρέπουν την ανώτατη εκπαίδευση από δημόσιο αγαθό σε προνόμιο για λίγους. Παρά το γεγονός ότι έχουν κερδίσει την είσοδό τους στα προγράμματα των ονείρων τους, κάποιοι φοιτητές αναγκάζονται να τα εγκαταλείψουν - όχι λόγω έλλειψης ικανοτήτων, αλλά επειδή απλώς δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος διαβίωσης.Όπως υποστηρίζεται στο Social Europe, οι δημόσιοι θεσμοί προειδοποιούν για τις ευρύτερες επιπτώσεις αυτής της στεγαστικής κρίσης στη νεολαία της Ευρώπης. Ο οργανισμός Eurofound σημειώνει ότι «η μη προσιτή στέγαση αποτελεί ζήτημα μεγάλης ανησυχίας στην ΕΕ. Οδηγεί σε άστεγους, επισφάλεια στέγασης, οικονομική πίεση και ανεπαρκείς συνθήκες διαβίωσης. Παρεμποδίζει, επίσης, τους νέους από το να φύγουν από το πατρικό τους σπίτι». Αυτά τα προβλήματα, τονίζει ο οργανισμός, επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων, ενσαρκώνουν τις άνισες συνθήκες και ευκαιρίες ζωής και επιφέρουν κόστος στην υγεία, μειωμένη παραγωγικότητα και περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις. Κάποτε θεμέλιο της μεταπολεμικής ανάκαμψης και της κοινωνικής συνοχής, η στέγη έχει τραγικά μετατραπεί σε εμπόρευμα – σε επενδυτικό μέσο για τους υπερπλούσιους, σε επικερδή βραχυχρόνια μίσθωση για τουρίστες και σε άπιαστο όνειρο για όσους προσπαθούν να χτίσουν μια ανεξάρτητη ζωή. Τις τελευταίες δεκαετίες, η αγορά κατοικίας έχει καταληφθεί από ανεξέλεγκτη χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία, η οποία θέτει το κέρδος πάνω από την ανθρώπινη ανάγκη και μετατρέπει τα απαραίτητα σπίτια σε πολυτελή περιουσιακά στοιχεία. Ένα αποκαλυπτικό στοιχείο αυτής της κρίσης: ένας στους πέντε Ευρωπαίους ηλικίας 30 έως 34 ετών εξακολουθεί να ζει με τους γονείς του – φαινόμενο που δεν αντανακλά απλώς αλλαγές στις κοινωνικές συνήθειες, αλλά βαθιές, συστημικές οικονομικές δυσκολίες προς την ενηλικίωση. Η Μεγάλη Αντιστροφή Η στεγαστική κρίση υπερβαίνει τη σύγχρονη πολιτική. Έχει τις ρίζες της σε γενεακές και ιστορικές μετατοπίσεις που ανέτρεψαν την ίδια την υπόσχεση της προόδου. Οι νέοι σήμερα αντιμετωπίζουν ένα πικρό παράδοξο: οι παππούδες και οι γονείς τους απολάμβαναν πολύ ευκολότερη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή στέγη, παρότι ζούσαν σε φτωχότερες δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά το 1945, κυβερνήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη – τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή – εγκαινίασαν μαζικά προγράμματα στέγασης που σήμερα θα θεωρούνταν αδιανόητα.
Η Ιταλία έχτισε εκατομμύρια προσιτά διαμερίσματα για να στεγάσει τους εργάτες του νότου που μετανάστευαν προς τον βιομηχανικό βορρά. Η Γαλλία, η Δυτική Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο δημιούργησαν τεράστιες εργατικές κατοικίες για τους μετανάστες εργάτες που στήριξαν το οικονομικό τους θαύμα. Αντίστοιχα, στην Ανατολική Γερμανία, την Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία και τη Ρουμανία, η στέγη ήταν κατοχυρωμένο δικαίωμα για τους πολίτες των σοσιαλιστικών κρατών. Οι εργαζόμενοι μπορούσαν να βασίζονται σε φθηνή, συνεταιριστική ή δημόσια κατοικία για ολόκληρες οικογένειες, ακόμη και μέσα στα κύματα αστικοποίησης της εποχής. Αυτά τα προγράμματα δεν ήταν τέλεια, αλλά πέτυχαν κάτι που οι σημερινές, πολύ πλουσιότερες κοινωνίες φαίνεται να αδυνατούν να εξασφαλίσουν: αξιοπρεπείς, οικονομικά προσιτές κατοικίες για τον μέσο άνθρωπο. Αυτό το ιστορικό προηγούμενο θέτει ένα βασανιστικό ερώτημα για τους σύγχρονους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής: πώς γίνεται φτωχότερες μεταπολεμικές κυβερνήσεις να κατάφεραν να οικοδομήσουν εκατομμύρια προσιτά σπίτια, δημιουργώντας συνθήκες κοινωνικής κινητικότητας και σταθερότητας, ενώ οι σημερινές, πολύ πλουσιότερες δημοκρατίες έχουν εγκαταλείψει τη στέγαση στα ανεξέλεγκτα χέρια της αγοράς; Η απάντηση δεν βρίσκεται στην οικονομική δυνατότητα, αλλά στην πολιτική βούληση – και οι συνέπειες αυτής της αποτυχίας υπερβαίνουν τους αριθμούς: είναι βαθιά πολιτικές, κοινωνικά διαβρωτικές και απειλητικές για τη δημοκρατική συνοχή των κοινωνιών μας. Έδαφος για Εξτρεμισμό Ένας από τους κύριους λόγους για την ανησυχητική άνοδο των ακροδεξιών κινημάτων στις ανεπτυγμένες δημοκρατίες είναι το διάχυτο αίσθημα ανασφάλειας, αποκλεισμού και εγκατάλειψης που βιώνουν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Οι εργαζόμενοι υποφέρουν από την αυξανόμενη εργασιακή επισφάλεια, εγκλωβισμένοι σε χαμηλόμισθες δουλειές χωρίς προοπτική ιδιοκτησίας στέγης. Οι συνταξιούχοι βλέπουν την ιδιωτικοποίηση και τη φθορά των δημόσιων υπηρεσιών στις οποίες κάποτε βασίζονταν. Και οι νέες γενιές βρίσκονται συστηματικά αποκλεισμένες από τα θεμέλια μιας σταθερής ενήλικης ζωής – ασφαλή εργασία, ανεξάρτητη στέγαση, δημιουργία οικογένειας – που οι προηγούμενες γενιές θεωρούσαν δεδομένα. Αυτές οι βαθιές ανασφάλειες, επιδεινωμένες από τη στεγαστική αβεβαιότητα, δημιουργούν εύφορο έδαφος για εθνικιστικά και ξενοφοβικά κινήματα που εκμεταλλεύονται τα δίκαια παράπονα με δημαγωγικές υποσχέσεις. Υπόσχονται στέγη και πόρους «μόνο για τους δικούς μας πολίτες», αποκλείοντας μετανάστες, μειονότητες και άλλες ομάδες που παρουσιάζονται ως απειλή. Με αυτόν τον τρόπο, αποσπούν την προσοχή από τις πραγματικές, συστημικές αιτίες της κρίσης, μετατρέποντας την οργή σε μίσος αντί για διεκδίκηση λύσεων.
Η ακροδεξιά δεν λύνει τη στεγαστική κρίση – την εργαλειοποιεί. Υπάρχει όμως και ένας πιο ύπουλος κίνδυνος: η αποδυνάμωση της ίδιας της δημοκρατικής νομιμοποίησης. Όταν οι θεσμοί αποτυγχάνουν να εξασφαλίσουν βασικές ανθρώπινες ανάγκες, όπως η στέγη, η εμπιστοσύνη στη δημοκρατία αναπόφευκτα φθίνει. Καθώς το κοινωνικό συμβόλαιο διαλύεται, οι ριζοσπαστικές εναλλακτικές αποκτούν ελκυστικότητα – όχι επειδή προσφέρουν καλύτερες λύσεις, αλλά επειδή υπόσχονται οποιαδήποτε αλλαγή από μια αφόρητη πραγματικότητα.
Η αποτυχία αντιμετώπισης των στεγαστικών ανισοτήτων συνιστά βαθιά δημοκρατική ευαλωτότητα. Όταν τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου δεν ενεργούν, αφήνουν το πεδίο ελεύθερο σε αυταρχικές δυνάμεις που προτείνουν πρόχειρες λύσεις για λίγους, αντί για δομικές μεταρρυθμίσεις προς όφελος όλων. Υπό αυτό το πρίσμα, η στεγαστική κρίση δεν αφορά απλώς στέγες και ενοίκια – αφορά το μέλλον της ίδιας της δημοκρατίας.
Μια γενιά αποκλεισμένη από τη σταθερή κατοικία είναι μια γενιά με μειωμένο μερίδιο στο δημοκρατικό σύστημα. Έχει λιγότερα να χάσει από ριζοσπαστικά πειράματα και λιγότερη πίστη στη σταδιακή μεταρρύθμιση.
Αν οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες δεν μπορέσουν να τηρήσουν την πιο θεμελιώδη υπόσχεση –την εξασφάλιση στέγης – τότε δεν απειλούνται μόνο με οικονομική δυσλειτουργία, αλλά με πολιτική καταστροφή. Το ερώτημα, πλέον, δεν είναι αν η στεγαστική κρίση θα μεταμορφώσει την πολιτική – αλλά αν η δημοκρατία θα επιβιώσει από αυτή τη μεταμόρφωση.#ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ_ΚΡΙΣΗ #δημοκρατία #Ευρώπη

Latest News

Hashtags:   

μεγάλη

 | 

αντιστροφή

 | 

στεγαστική

 | 

κρίση

 | 

απειλεί

 | 

μέλλον

 | 

ευρωπαϊκής

 | 

δημοκρατίας

 | 

Sources